Σάββατο βράδυ - όπως συμβαίνει δυστυχώς πάντα- ο Οδυσσέας μου άρχισε να ανεβάζει πυρετό. Δεν είμαι μία ψύχραιμη μαμά, το ομολογώ και αυτό που κάνω πάντα όταν δεν αισθάνομαι ασφάλεια να είμαι στο σπίτι μου, παίρνω το παιδί μου και πάμε στο Παιδιατρικό Κέντρο. Αυτό ακριβώς κάναμε. Φτάσαμε εκεί, το παιδί να ψήνεται, εγώ αγχωμένη, μία βραδινή τρέλα. Μόλις άνοιξαν οι πόρτες και μπήκα μέσα ένιωσα το πρώτο αίσθημα ασφάλειας. Εδώ πάντα έτσι νιώθω. Μας παρέλαβαν, μας μίλησαν γλυκά και όλα έμοιαζαν πιιο βατά. Κάναμε strep test για στρεπτόκοκο (ευτυχώς αρνητικό) και ενώ ήμουν σίγουρη πως ο γιος μου είχε κάτι στον λαιμό του η παιδίατρος διέγνωσε ωτίτιδα και μάλιστα ξεκινήσαμε αμέσως αγωγή για να προλάβουμε την εξέλιξή της.

Επειδή έχω ένα παιδί με μεγάλη ευαισθησία στο δεξί του αυτί είμαι πολύ ευαισθητοποιημένη σε αυτό το θέμα.

 Για τον λόγο αυτό, δυο μέρες μετά συνάντησα τον κ. Ιωάννη Αθανασόπουλο, Διευθυντή Τμήματος Ωτολογίας, Ακοολογίας, Νευροωτολογίας Παίδων του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών και Διευθυντή Μονάδας Κοχλιακών Εμφυτεύσεων Ιατρικού Κέντρου Αθηνών και κάναμε μία συζήτηση που ξεκίνησε από την ωτίτιδα για να καταλήξει στα κοχλιακά εμφυτεύματα και την πρωτοποριακή αντιμετώπιση των παθήσεων του αυτιού στο Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών. 

"Η ακοή είναι η σπουδαιότερη αίσθηση!" μου είπε αμέσως μόλις συναντηθήκαμε και συνειδητοποίησα πως είχε απόλυτο δίκιο.... 

Ο γιος μου γεννήθηκε με ευαισθησία στα αυτιά, όμως ποτέ δεν κατάλαβα πώς ένα παιδί γεννιέται με πρόβλημα στα αυτιά.

Η ωτίτιδα είναι η δεύτερη πιο συχνή λοίμωξη στα παιδιά μετά το κοινό κρυολόγημα. Μέχρι την ηλικία των 5 ετών δεν λειτουργεί καλά η ευσταχιανή σάλπιγγα -ο σωλήνας με τον οποίο συγκοινωνεί το μέσο αυτί με το ρινοφάρυγγα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια αρνητική πίεση μέσα στο αυτί. Όταν το παιδί κλάψει, φτερνιστεί ή φυσήξει δυνατά μπαίνουν μικρόβια στο αυτί. Συνήθως, η ευσταχιανή σάλπιγγα ωριμάζει στα 5-6 έτη, οπότε και λύνεται το πρόβλημα.

Τι μπορεί να κάνει μια μαμά για να προλάβει την ωτίτιδα; 

Συχνό πλύσιμο στα χέρια! Τα παιδιά βάζουν συνεχώς αντικείμενα ή τα χέρια τους στο στόμα. Με το τακτικό πλύσιμο των χεριών και τη σωστή υγιεινή μειώνεται η πιθανότητα να εμφανίσει ιώσεις.

Οπότε κάθε ίωση καταλήγει σε ωτίτιδα; 

Αν υπάρχει προδιάθεση για ωτίτιδα και δυσλειτουργία της ευσταχιανής, τότε ναι.
Μπορεί όμως η ωτίτιδα να οφείλεται σε κάτι άλλο;

Ως ωτίτιδα χαρακτηρίζουμε κάθε φλεγμονή στο αυτί. Μέση ωτίτιδα χαρακτηρίζεται η φλεγμονή στο μέσο αυτί και, ως επί το πλείστον, οφείλεται σε δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας. Eξωτερική ωτίτιδα είναι η φλεγμονή στον πόρο του αυτιού. Σπανιότερα, μια ωτίτιδα μπορεί, επίσης, να οφείλεται σε διάτρηση του τυμπάνου ή σε μικρόβιο που υπάρχει και πηγαίνει αιματογενώς στο αυτί. Η εκκριτική ωτίτιδα ή μέση ωτίτιδα με υγρό (κοινώς «έχει υγρό στο αυτί»), απαιτεί την προσοχή μας, μιας και δεν έχει συμπτώματα. Το παιδί μπορεί να βάζει δυνατά την τηλεόραση, να «αδιαφορεί» όταν του απευθύνεται τον λόγο, να έχει χαμηλή επίδοση στο σχολείο ή να είναι ανήσυχο. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανίζονται από μερικές εβδομάδες μετά την ίωση μέχρι μήνες ή και χρόνια. 

Αυτό δεν το εντοπίζει ο παιδίατρος; 

Καταρχάς, από τη στιγμή που γεννιέται το παιδί μπορεί και πρέπει να κάνει ωτακουστικές εκπομπές. Στην Ελλάδα, η εξέταση αυτή δεν είναι υποχρεωτική και έτσι οι περισσότεροι γονείς δεν την κάνουν. Ωστόσο, η πρώιμη διάγνωση της βαρηκοΐας είναι και ο μεγαλύτερος σύμμαχος στην θεραπεία της. Η ακοή είναι η σημαντικότερη αίσθηση και συνδέεται άμεσα με την εκπαίδευση και την εξελικτική πορεία του παιδιού. Αντιλαμβανόμαστε την εξωτερική πραγματικότητα με τις αισθήσεις και όλες τους είναι χρήσιμες. Η ακοή όμως σχετίζεται με την αντίληψη, με την επικοινωνία, με την εκπαίδευση. «Η απώλεια όρασης απομακρύνει τον άνθρωπο από τα αντικείμενα, ενώ η απώλεια ακοής απομακρύνει τον άνθρωπο από τους ανθρώπους», όπως παρατηρεί ο Γερμανός φιλόσοφος, Εμμάνουελ Καντ. Η ακοή είναι απαραίτητη για την επικοινωνία, όπως και η επικοινωνία για την εκπαίδευση. Σήμερα, με την τεχνολογία να έχει προχωρήσει τόσο η κώφωση δεν αποτελεί εμπόδιο για την εκπαίδευση των παιδιών. Η έγκαιρη διάγνωση είναι ο καλύτερος σύμμαχος στην εξελικτική πορεία ενός βαρήκοου παιδιού.

Κύριε Αθανασόπουλε, είναι συχνό το να μην ακούει κανείς; 

Ίσως είναι η συχνότερη συγγενώς πάθηση. Το 6.1 % του πληθυσμού πάσχει από βαρηκοΐα, ενώ το 16.5 % των παιδιών, ηλικίας 9-15 ετών, έχουν πτώση σε τουλάχιστον μια συχνότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι 1-3 στα χίλια νεογνά εμφανίζουν βαρηκοΐα, ενώ αν το παιδί έχει μπει σε μονάδα εντατικής θεραπείας το ποσοστό πλησιάζει το 2-5%. Ως εκ τούτου τα παιδιά αυτά, πρέπει να ελέγχονται σε τακτά χρονικά διαστήματα μέχρι την ηλικία των 2-3 ετών. 

Πότε προχωράμε λοιπόν σε κοχλιακή εμφύτευση;

Όταν ένα παιδί δεν ακούει καλά, εφαρμόζουμε ακουστικά βαρηκοΐας. Τα ακουστικά είναι ένα τεράστιο «όπλο» για την κοινωνικοποίηση και εκπαίδευση του παιδιού. Πλέον τα ακουστικά είναι τόσο μικρά, σχεδόν αόρατα, που δεν αποτελούν αισθητικό πρόβλημα. Σε μια μέτρια βαρηκοΐα τα ακουστικά λειτουργούν με επιτυχία. Σε σοβαρότερου βαθμού βαρηκοΐα, αν μετά το πέρας 3-6 μηνών τα παιδιά δεν εμφανίσουν αξιοσημείωτη πρόοδο με τα ακουστικά, τότε προτείνουμε την κοχλιακή εμφύτευση. Επίσης, στα παιδιά που γεννιούνται κωφά, προτείνουμε την κοχλιακή εμφύτευση. Κωφός είναι εκείνος που για να αντιληφθεί την ομιλία χρησιμοποιεί περισσότερο το οπτικό κανάλι παρά την ακουστική οδό, είτε χρησιμοποιεί είτε όχι ακουστικά βοηθήματα.

Τι είναι το κοχλιακό εμφύτευμα; 

Το κοχλιακό εμφύτευμα είναι μία συσκευή που έχει δύο τμήματα και μετατρέπει τα ηχητικά σήματα σε ηλεκτρικές διεγέρσεις προς το ακουστικό νεύρο. Αναλυτικότερα, το κοχλιακό εμφύτευμα αποτελείται από έναν επεξεργαστή ήχου εξωτερικά και ένα εμφύτευμα εσωτερικά. Ο επεξεργαστής, αφού συλλάβει τον ήχο και τον επεξεργαστεί, τον μεταφέρει μέσω της κεραίας στο εσωτερικό τμήμα που βρίσκεται κάτω από το δέρμα του παιδιού. Από εκεί η πληροφορία μετατρέπεται σε ηλεκτρικό σήμα, το οποίο φτάνει στα ηλεκτρόδια που είναι τοποθετημένα στον κοχλία. Τα ηλεκτρόδια διεγείρουν το ακουστικό νεύρο, το οποίο μεταφέρει τελικά τον ήχο στον εγκέφαλο.

Το εμφύτευμα λοιπόν τοποθετείται και στα δύο αυτιά; 

Ναι, είναι δύο διαφορετικές συσκευές που τοποθετούνται σε κάθε αφτί στις περιπτώσεις αμφοτερόπλευρης κώφωσης. Να σημειώσουμε  ότι σήμερα μπορούμε να προχωρήσουμε σε ταυτόχρονη εμφύτευση.

Πώς είναι η στιγμή που ένα παιδάκι αρχίζει να ακούει; 

Τέλεια! 

Είναι βέβαιο ότι το παιδί θα ακούει μετά την εμφύτευση;

Εφόσον γίνει σωστή επιλογή και σωστή επέμβαση, είναι σίγουρο. Το αν θα μιλήσει και αν θα αναπτύξει τις ικανότητές του είναι θέμα υποστήριξης, θεραπείας και εκπαίδευσης μετέπειτα. 

Από ποια ηλικία μπορεί να γίνει η επέμβαση και πόση ώρα διαρκεί;

Από ενός έτους, αν και υπάρχουν κέντρα στην Ευρώπη, όπως και το δικό μας που εμφυτεύει τα παιδιά σε μικρότερη ηλικία. Η διάρκειά της εξαρτάται από την ανατομία της περιοχής και διαρκεί από 1-3 ώρες.
Πονάει το παιδί μετά την επέμβαση και ακούει αμέσως τα πάντα;

Όχι δεν πονάει, σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει μία πολύ ελαφριά ενόχληση και την επόμενη μέρα το παιδί επιστρέφει στο σπίτι του. 

Αφήνει σημάδι η επέμβαση; 

Γίνεται μία τομή πίσω από το αυτί του παιδιού, που δεν φαίνεται καθόλου! 

Έχω την απορία, ένα παιδί που μιλάει δυνατά σημαίνει ότι δεν ακούει; 

Όχι απαραίτητα, ωστόσο καλό θα ήταν να εξεταστεί ακοολογικά. Μπορεί να είναι απλώς έτσι η φωνή του, αλλά μπορεί πράγματι να μην ακούει. Παιδί που έχει μπει σε Μ.Ε.Θ., έχει παρουσιάσει πολλές ωτίτιδες, δεν έχει καλή άρθρωση, το λεξιλόγιό του δεν είναι αντίστοιχο με εκείνο των υπολοίπων παιδιών της ηλικίας του, βάζει δυνατά την τηλεόραση, του μιλάμε και νομίζουμε ότι αδιαφορεί πρέπει να παρακολουθείται. 

Τι περιλαμβάνει ένας ακοολογικός έλεγχος;  

Γενικά, σε έναν ακοολογικό έλεγχο ελέγχουμε πόσο καλά ακούει ένα παιδί ανά συχνότητα. Οι εξετάσεις εξατομικεύονται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Για παράδειγμα, σε μικρές ηλικίες δεν χρειάζεται καν η συμμετοχή του παιδιού, απλά η παρουσία του. 

Μπορεί ένα παιδί με κοχλιακά εμφυτεύματα να κάνει αθληματα; 

Τα περισσότερα ναι! Ακόμα και για το κολύμπι υπάρχουν αδιάβροχα κοχλιακά εμφυτεύματα. Φυσικά, μπορεί πάντα να αφαιρέσει τον εξωτερικό επεξεργαστή. 

More Useful Info:

Η ομάδα του ωτορινολαρυγγολογικού του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών, αποτελείται από παιδο-ωτορινολαρυγγολόγους με πολυετή εμπειρία σε κορυφαία ελληνικά και διεθνή κέντρα, καθώς και στα δύο δημόσια παιδιατρικά νοσοκομεία. Το διαγνωστικό και χειρουργικό φάσμα της μεγάλης εμπειρίας καλύπτει όλες τις παιδιατρικές ωτορινολαρυγγολογικές παθήσεις.  Το Ωτορινολαρυγγολογικό είναι ένα από τα πιο σημαντικά τμήματα του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών, καθώς αντανακλά τις απαιτήσεις της σύγχρονης παιδιατρικής που επιβάλλουν την αρμονική συνεργασία του παιδιάτρου με τον παιδο-ωτορινολαρυγγολόγο. Στην προσπάθειa λοιπόν για την καλύτερη, γρηγορότερη και αποτελεσματικότερη προσέγγιση και θεραπεία του μικρού ασθενή υπάρχει ένα Παιδο-Ωτορινολαρυγγολογικό τμήμα, το οποίο αποτελείται από ιατρούς που έχουν μεγάλη εμπειρία στα προβλήματα που απασχολούν τόσο τα παιδιά, όσο και το οικογενειακό τους περιβάλλον. Δόγμα του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών είναι ότι το παιδί δεν είναι ένας μικρός ενήλικας, αλλά μία ξεχωριστή νοσολογική οντότητα με πολλές ιδιαιτερότητες που χρήζει ιδιαίτερης φροντίδας και προσοχής.

Με την Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική Τεχνική Εμφύτευσης Κοχλιακού Εμφυτεύματος (Minimally Invasive Cochlear Implant Surgery), που εφαρμόζει ο Dr Ιωάννης Αθανασόπουλος, οι περισσότεροι ασθενείς αισθάνονται αρκετά καλά για να επιστρέψουν στο σπίτι τους την ημέρα της χειρουργικής επέμβασης ή την επόμενη ημέρα, ενώ η μικρή τομή που δημιουργείται δεν χρειάζεται ράμματα. Η Αμφίπλευρη Κοχλιακή Εμφύτευση μπορεί να γίνει σε ένα χειρουργικό χρόνο, ώστε οι ασθενείς να μην υποβάλλονται σε επιπλέον ταλαιπωρία. Τα κοχλιακά εμφυτεύματα θα ενεργοποιηθούν σε δύο έως τρεις εβδομάδες μετά τη χειρουργική επέμβαση. Η επιτυχής εφαρμογή αυτής της σύγχρονης τεχνολογίας βασίζεται στην άριστη γνώση της ομάδας ειδικών που θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις πολυποίκιλες ανάγκες προεγχειρητικά, διεγχειρητικά και μετεγχειρητικά.

Ο Ιωάννης Αθανασόπουλος αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών, όπου και αναγορεύτηκε Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής, εκπονώντας την Διδακτορική του Διατριβή με βαθμό “Άριστα”. Εκπαιδεύτηκε στην ειδικότητα της Ωτορινολαρυγγολογίας στο Περιφερειακό Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών. Μετεκπαιδεύτηκε στην Ωτολογία, Νευροωτολογία και Χειρουργική Βάσης Κρανίου στην Κλινική του Καθηγητή Mario Sanna / Gruppo otologico, στις παθήσεις αεραγωγού στα παιδιά στο Great Ormond Street Hospital For Children, London, καθώς επίσης στα Hôpital Universitaire Necker - Enfants Malades, Paris και University ENT-Clinic and Implant Centrum, Freiburg και σήμερα είναι Διευθυντής Τμήματος Ωτολογίας, Ακοολογίας, Νευροωτολογίας Παίδων του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών και Διευθυντής Μονάδας Κοχλιακών Εμφυτεύσεων Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.